De West-Zweedse scherenkust

Dinsdag staan we na een goede nachtrust genoten te hebben pas om acht uur op. Na het ontbijt maken we los en met een rustig gangetje varen we het scherengebied verder binnen.

Het is mooi zomerweer en na twee uur zeilen komen we langs een prachtige ankerplek. We laten de zeilen zakken, starten de motor en manoeuvreren ons naar een veilige plek. Het anker gaat overboord en we trekken het goed vast in wat volgens de kaart een kleibodem moet zijn.

Naast ons ligt nog een motorboot, waarvan wij verwachten dat die vanavond wel vertrekt en vóór ons liggen een stuk of acht zeil- en motorjachten voor de wal. De Zweedse methode om aan te meren gaat als volgt. Breng een hekanker (een anker aan de achterkant van het schip) ver van de kant uit, vaar naar de kant terwijl je de ankerlijn uitviert, zet iemand af op de kant en laat deze een bij voorkeur lange lijn vastmaken op de kant. Trek je boot dan voor de veiligheid aan de ankerlijn weer wat terug van de kant en je bent afgemeerd.

Het voordeel van deze methode is, dat er veel boten vlak bij elkaar aan een zelfde strandje of rots kunnen afmeren. Wij, Hollanders, kiezen voor het hoofdanker met voldoende ketting om ons met alle winden mee te kunnen laten draaien in het midden van de baai. We hebben veel meer ruimte nodig, maar zitten achter onze buiskap altijd uit de wind en omdat de boot altijd met zijn neus in de wind ligt komt er ook een kleinere kracht op het anker. Als wij naar de kant willen, gebruiken we de bijboot.

Die dinsdagmiddag genieten we van de zon. Het is net vakantie in een zonnig land ergens in het zuiden. En toch zitten we hier op ruim 58 graden noorderbreedte. Het noordelijkst waar we ooit voeren. We vieren dit heugelijke feit met een fles champagne. Een fles die de vorige eigenaar van ons schip bewust of onbewust aan boord liet staan. Maak niet uit, het smaakte goed. We barbecueën in onze Cobb. We voelen ons prima.

Woensdag is het weer veranderd. Het is bewolkt en de wind waait uit het Noorden. We verlaten onze ankerplek aan de Koljöfjord. Het anker wordt door een elektrische lier binnen gehaald. Omdat dat veel stroom trekt, wordt hiervoor de startaccu van de motor gebruikt. Het geheel is zo ingericht, dat de lier alleen te gebruiken is als de motor loopt. Je loopt zo dus minder kans, dat je met een lege startaccu komt te zitten en je de motor niet meer zou kunnen starten. Een ander voordeel is zo, dat je dynamo meehelpt de stroom te leveren.

Vanwege de richting van waaruit de wind waait moeten we het eerste stuk op de motor varen. We bereiken het noordelijkste punt van deze reis: 58 graden 18,7 minuten Noord. We maken voor Uddevalla een bocht naar het Zuiden en zetten zeil. De kleine wateren tussen de eilanden vinden we leuker dan de grotere. Ondanks dat de navigatie op kleinere nauwkeuriger moet. Bij Ljung vinden we een ankerplek. Het weer is niet best: grauw en koud. Aan het eind van de middag breekt de zon toch nog door en zitten we nog wat buiten in de kuip. We gaan niet laat naar bed.

Op donderdag is het weer zoals we het wensen. De lucht is blauw, de zon schijnt en er staat een zwak windje uit het Noord-Oosten. We halen onze nieuwe gennaker uit zijn verpakking en na enig geknutsel staat ie. Een gennaker is een soort spinnaker, die zonder boom aan de punt van de boot gevaren wordt. Die van ons is ruim zeventig vierkante meter groot en bij zwakke winden van achteren is het een krachtige aandrijving.

We zeilen onder gennaker, totdat er om half drie een frisse zeebries opsteekt. Die waait uit een andere hoek en we halen de gennaker eraf en zetten de genua. Hiermee kunnen we meer tegen de wind inzeilen. We varen zo nog even verder, maar laten dan ons anker op een beschutte plek in de Hakefjord vallen.

Achteraf gezien, was het een goede beslissing om vanuit Denemarken niet naar Marstrand te gaan, maar door te zeilen naar Ellös. Hierdoor konden we de scheren van Noord naar Zuid bevaren. En de wind bleek de afgelopen dagen inderdaad overwegend in de noordhoek te hebben gezeten.

Op vrijdag laat de wind het volledig afweten en omdat we op zaterdag Göteborg willen bezoeken, varen we op de motor naar de jachthaven van Langedrag. Deze haven ligt wat buiten de stad, maar zou altijd ruimte hebben voor bezoekende jachten. Er is een goede openbaar vervoer verbinding met het centrum. Om half één meren we inderdaad af in een vrije box. Vrije boxen zijn te herkennen aan een groen bordje; een systeem dat je in Zweden, maar ook in Denemarken wel vaker tegenkomt. We melden ons bij de havenmeester, spuiten de boot af en gaan zelf eens heerlijk douchen. Douchecabines zijn hier niet. Je doucht onder groepsdouches; mannen bij mannen en vrouwen bij vrouwen. Uit- en aankleden doe je in een aparte ruimte. Omdat men met natte voeten onder de douches vandaan komt zijn de vloeren van de omkleedruimtes ook erg nat. Op tijd badslippers aan is noodzaak.

We maken nog een wandelingetje door het voorstadje, maar zijn snel terug. Het is een slaapstad. Buiten de twee (of drie) grote jachthavens valt er niets te beleven. Er zijn zelfs geen winkels.

We hebben er geen aansluiting voor elektriciteit, niet dat we die niet willen of niet kunnen betalen, maar simpel omdat we net te ver van het stopcontact liggen; ons snoer is tekort! Op de verlanglijst staat nu ook een extra verlengsnoer van minimaal twintig meter lengte.

Op zaterdag zijn we al vroeg uit de veren en maken ons klaar voor een bezoek aan het centrum van Göteborg. We gaan met de tram. Op een paar honderd meter van de haven is een halte. Zowel lijn 9 als lijn 11 kunnen ons naar de stad brengen. Kaartjes koop je bij de automaat in de tram. Helaas accepteert de  machine onze ING-bankpas niet en muntjes hebben we nog niet. Gelukkig weet een medereiziger (een Indiër of Pakistaan, die keurig Engels spreekt) wel raad. Hij koopt de kaartjes en Kees geeft hem een biljet van 50 kronen. De kaartjes kosten 24 kronen per stuk, maar wij zijn geen zwartrijders meer. Op de terugweg zorgen we wel dat we muntgeld hebben.

We stappen uit bij Brunsparken, da’s zo ongeveer in het hart van het centrum. We zoeken een Mc Donalds en werken ons met een beker koffie met de smartphone door de verzamelde e-mail heen. Hier is WiFi, op de jachthaven niet.

Daarna lopen we door de stad. We zijn bij het tot bar verbouwde grote zeilschip, kuieren langs het maritiem museum, bezoeken het oude gedeelte Hagan, waar het heel gezellig is, lunchen in een voormalige kerk, waarin nu allerlei viswinkels en –restaurants zitten en vergapen ons in het overdekte winkelcentrum Nordstan. Ook bekijken we nog een kerk, zitten op een bank in een park en slenteren door het voetgangersgebied. Dan pakken we de tram weer, kopen kaartjes met ons kleingeld, stappen onderweg nog even uit om bij een supermarkt wat hoognodige inkopen te doen – de rest komt wel weer in Denemarken, daar is het goedkoper – en gaan terug naar de boot.

Göteborg is een mooie, veelzijdige stad, die in onze ogen toch iets mist. We kunnen het niet onder woorden brengen. Er is te weinig sfeer, of het is te weinig authentiek, of er zijn teveel kantoren of er wordt teveel nieuwbouw gezet. De stad mist wat.

Onze accu’s zijn niet voldoende opgeladen en dus moet de motor een half uurtje draaien. We tanken water en nemen ons voor morgen te vertrekken.

Op zondag staat er een harde wind uit het Westen. We hadden twee opties. Of via de aanloop naar Göteborg naar zee te varen en dan rechtstreeks op onze bestemming Osterby aan te leggen, of via de scheren ten Zuiden van Göteborg naar open zee te gaan. Met deze wind blijven we eerst maar eens liggen. We lezen.

Rond de middag is de wind niet veel minder geworden en we bedenken een plan C. We varen naar de eilanden ten Zuiden van Göteborg en zoeken daar een ankerplek. Tegen vieren wordt de wind wat minder en we varen een paar mijl om dan ons anker in een kleine baai tussen de rotsen te laten vallen. We liggen achter een eiland goed beschut voor de wind, maar het drukke scheepsverkeer tussen de eilanden en Göteborg komt vlak langs. En aangezien de Zweden nogal van doorvaren houden, hebben we veel last van de golven die de verschillende boten maken. Gelukkig stopt het meeste verkeer tegen tien uur en hebben we een rustige nacht. Om vijf uur begint het dan weer en we zijn dan ook vroeg wakker.

Omdat er nog steeds waarschuwingen zijn tot 6 Bft besluiten we om een jachthaven op te zoeken. Op papier leek ons Donsö wel wat. We varen er naartoe en we zijn aangenaam verrast. Een deels commerciële haven, waar vissersboten liggen. Maar waar ook de veerboten aanleggen en waar voldoende ruimte is voor jachten. We meren op maandagochtend om half tien langszij een steiger af. Hebben water en stroom. En, niet onbelangrijk, ook WiFi. Helaas valt de internetverbinding uit en kunnen we dit verhaal nog niet uploaden.

Deze haven is een echte aanrader om vanuit het Zuiden van Zweden of vanuit Denemarken aan te lopen. Niet naar Göteborg of naar Marstrand varen, maar je toertocht door de scheren beginnen in Donsö.

Wij zijn aan het eind van onze tocht door de West-Zweedse scheren. Als de wind het toelaat vertrekken we naar Osterby op het Deense eiland Laeso.